Το εκτυφλωτικό φως του δυνατού κυκλαδίτικου ήλιου και ο πλούσιος ορυκτός της πλούτος την κάνουν και λαμποκοπάει σαν σπάνιο κόσμημα.
Γι’ αυτό και οι Ενετοί κατακτητές την ονόμασαν Αρζαντιέρα, δηλαδή ασημένια. Αυθεντική, τοσοδούλα, ντροπαλή, μα φιλόξενη. Στην Κίμωλο αξίζει να έρθετε για πριβέ διακοπές. «Κίμωλό μου, παράδεισό μου», λένε με νοσταλγία όσοι την επισκέφτηκαν έστω και μία φορά. Για τις απροσπέλαστες με αυτοκίνητο παραλίες, για το αυθεντικό τοπικό φαγητό, για τα ακατέργαστα μονοπάτια. Η Χώρα ή -όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι- το Χωριό είναι ο μοναδικός σημαντικός οικισμός του νησιού. Σκαρφαλωμένο στους πρόποδες του Ξαπλοβουνίου, πάνω από το λιμάνι της Ψάθης, αγναντεύει την Πολύαιγο, το νησάκι-ησυχαστήριο με τους δύο κατοίκους που αποτελεί αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι της συνολικής εμπειρίας.
Υποδεχτείτε τη μέρα με τη μυρωδιά της φρεσκοφουρνισμένης λαδένιας. Θα σας… σύρει από τη μύτη σε έναν από τους δύο φούρνους του Χωριού. Απλά πράγματα: ζυμάρι προζυμένιο σαν παχουλής ελληνικής πίτσας, φρεσκοκομμένη κιμουλιάτικη ντομάτα και φετούλες κρεμμυδιού αρτυμένα με θαλασσινή αφρίνα και πιπέρι, ψημένα ώσπου να γίνουν ένα και να μοσχοβολούνελληνικό καλοκαίρι. Πρωί-πρωί στον «Παραδοσιακό» φούρνο (Τ/22870-51.257) του Παύλου Παλαιολόγου και της Χρυσάνθης Μουράτου ή στο φούρνο του Νίκου Βεντούρη στην αγορά (Τ/22870-51.440), που, ανάλογα με την εποχή, ετοιμάζουν και τυρένιες με ντόπια μανούρα, κολοκυθένιες και αμαραθένιες.
Περιπλανηθείτε στα σοκάκια του Χωριού, στο εγκαταλελειμμένο κάστρο, στο Αρχαιολογικό Μουσείο απέναντι από την εκκλησία της Παναγίας της Οδηγήτριας, χαζέψτε τις ανθισμένες αυλές των γαλανόλευκων σπιτιών και καλημερίστε με θέρμη τους ντόπιους, αφού δύο μέρες είναι αρκετές για να γνωρίσετε τους πάντες, να καθίσετε στο ίδιο τραπέζι και να τσουγκρίσετε τα ποτήρια σας. Πάνω-κάτω 400 κατοίκους έχει ολόκληρο το νησί· και είναι άνθρωποι δραστήριοι, που λατρεύουν τον τόπο τους. Ενα μάτσο Κιμωλιάτες, γνωστοί ως Κιμωλίστες (www.kimolistes.com, Τ/6937-747.946) οραματίστηκαν και δημιούργησαν και μια εντυπωσιακή ανοιχτή βιβλιοθήκη! Αυτή η εθελοντική ομάδα παίρνει τα δρομάκια του Χωριού με την ντουντούκα της, όπως παλιά, και ανακοινώνει όλες τις επόμενες δράσεις, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων υπαίθριες προβολές παλιών ταινιών σε μαγικά μέρη που δεν βάζει ο νους.
Μπείτε στο θαλάσσιο ταξί «Το δελφίνι» του Βαγγέλη Βαμβακάρη (Τ/6972-272.111) για να προσεγγίσετε παραλίες στις οποίες δεν φτάνει αμάξι, δηλαδή σε ολόκληρη τη βορειοδυτική πλευρά. Στη Γούπα θα δείτε σπίτια λαξευμένα στους βράχους και τα «σύρματα», όπου οι ντόπιοι φυλάσσουν τις βάρκες τους, ενώ στο βόρειο τμήμα του νησιού, όπως και στην Πολύαιγο, θα αντικρίσετε πολύχρωμα ηφαιστειακά πετρώματα και εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς, τοπία ξεμυαλιστικά σαν από άλλο πλανήτη – μοναδική εικόνα στου «Γερονικόλα τ’ Αψηλά»! Κολυμπήστε στα απίθανα γαλαζοπράσινα νερά της Πολυαίγου, στη σπηλιά της Γερακιάς, στην Πελεκητή σπηλιά στον Κακοποταμό, στο Σούφι και στις θερμές πηγές του Αγιοκλήματος. Οι προσβάσιμες με αυτοκίνητο παραλίες είναι λίγες και καλές. Ξεχωρίζουν τα κατάλευκα Πράσα, ο Δέκας και το Καλαμίτσι.
Φορέστε άνετα παπούτσια. Οι σχετικά εύκολες περιπατητικές διαδρομές που ξεκινούν από το Χωριό καταλήγουν συνήθως σε παρθένες ακρογιαλιές και προσφέρουν σπάνιες εικόνες (θα σας φανεί χρήσιμος ο έντυπος οδηγός Κίμωλος-Πολύαιγος του Γυμνασίου και Λυκείου Κιμώλου, τον οποίο θα προμηθευτείτε από το παντοπωλείο στην Υπαπαντή Τ/22870-51.150). Ενα παράδειγμα είναι το σμιλεμένο από τον άνεμο Σκιάδι, ο πελώριος βράχος που θα συναντήσετε και στον ίσκιο του οποίου θα ξαποστάσετε αν πάρετε το μονοπάτι που καταλήγει στην εντυπωσιακή παραλία Μαυροσπήλια. Δώστε προσοχή και, αν είστε παρατηρητικοί, θα δείτε στα κιμουλιάτικα νερά να κολυμπάει η φώκια Monachus monachus. Αν κοιτάξετε ψηλά, θα δείτε να σκίζει τον ουρανό ο μαυροπετρίτης, ένα απειλούμενο με εξαφάνιση γεράκι, και ο σπιζαετός, ένα σπάνιο είδος αετού.
Αν σας αρέσουν οι καταδύσεις, θα εντυπωσιαστείτε τόσο από τα υποθαλάσσια λιβάδια (νοικιάστε καταδυτικό εξοπλισμό στα Πολλώνια της Μήλου) όσο και από τη νεκροπολιτεία και το πηγάδι της γεωμετρικής περιόδου που προβάλλουν μέσα από τα νερά στη βυθισμένη πόλη, μόλις λίγα μέτρα από την παραλία των Ελληνικών.
Γευτείτε αναπάντεχα καλό και ποιοτικό φαγητό! Με τις πρώτες ύλες του τόπου τους οι Κιμωλιάτες ετοιμάζουν στις ταβέρνες και στα εστιατόρια του νησιού σπουδαίους ντοματοκεφτέδες με λιαστές ντομάτες και βουνίσια κάππαρη, ντόπια πεντανόστιμα κατσικάκια με κουλουρίδι (ζυμαρικό που θυμίζει ταλιατέλα), σαγανάκια με γυλωμένη μανούρα και παχιές μελόπιτες με αιγοπρόβεια μυζήθρα. Μια σταλιά νησάκι, και όμως εδώ θα απολαύσετε ένα από τα νοστιμότερα παγωτά που έχετε δοκιμάσει ποτέ, φρεσκοφτιαγμένο στο Παγωτοπωλείο του Χωριού (Τ/22870-51.699), αλλά και περίτεχνα γλυκά υψηλής ζαχαροπλαστικής στο Ραβέντι (Τ/22870-51.212), πάνω στην αμμουδιά της Ψάθης.